Opium des volks

Cannabis is het meest gebruikte roesmiddel van de opiumlijst. Vanwege de wens de markten te kunnen scheiden is gedoogde verkoop van cannabis in Nederland mogelijk gemaakt. Alleen weten mensen daarmee eigenlijk nog steeds niet wat ze blowen…

Tot de voorwaarden van gedoogde verkoop behoort curieus niet de verplichting van het verstrekken van valide voorlichting middels een etiket waarop de samenstelling van cannabis-soorten (mg/g) staat aangegeven. Het is momenteel onbekend wat er in de hasj & wiet zit die in de coffeeshop wordt verkocht en dus ook niet of er in een ongunstig geval zelfs schadelijke bestrijdingsmiddelen bij de teelt tbv de gedoogde verkoop zijn gebruikt.

Op de verpakking van andere producten staat wel aangegeven op een etiket wat de samenstelling is, maar omdat cannabis vanwege de gedoogde status niet onder de waren-wet valt zou er geen cannabis-etiket mogelijk zijn, zo is de redenering. Alleen bij medicinale gesteriliseerde cannabis die gestandaardiseerd is geteelt is patiënteninformatie ten behoeve van medisch gebruik beschikbaar gesteld. Het gaat dan bij medicinale cannabis (cannabisbureau.nl) om informatie met percentages van een beperkt aantal cannabinoïden, maar (nog) niet de verschillende geurstoffen die cannabis de unieke geur geeft en wel van effect zijn op de ervaring & de werkzaamheid bij het gebruik van cannabis (Taming THC. Potential cannabis synergy & phythocannabinoid-terpenoid entourage effects, Russo, 2011)

Het is wenselijk dat gebruikers weten wat de samenstelling van een cannabissoortje is, voordat de cannabis bij wisselende dosering & frequentie (met of zonder tabak) wordt gebruikt, zeker daar het een middel met psychotrope stoffen betreft waaraan risico’s voor de volksgezondheid verbonden kunnen zijn. Voor het beschikbaar kunnen stellen van een cannabis-etiket met valide samenstellingsinformatie, zodat bewuste en geïnformeerde aankoopkeuzes kunnen worden gemaakt bij de gedoogde verkoop, zal dat een wetenschappelijke & juridische benaderding vergen.

Wetenschap.
Voor het kunnen vermelden van betrouwbare samenstellingsinformatie van cannabis tbv gedoogde context is een wetenschappelijke labaratorium-analyse vereist. Daar geldt vanwege analytisch-chemische gronden een opiumontheffing voor (comm. kantoor Procureurs Generaal 2010). Om binnen een analytisch chemisch kader betrouwbare informatie te kunnen verstrekken over een grotere voorraad en per soort cannabis, die bij de gedoogde verkoop wordt verkocht, is gecontroleerde teelt onontbeerlijk.
Bij cannabis met onbekende herkomst is niet bekent hoe er is geteeld, waarbij de voornaamste werkzame stoffen van cannabis, tetrahydrocannabidiol (THC) en de beschermende component van de cannabisplant cannabidiol (CBD) niet homogeen over de plant zijn verdeelt (comm. NFI 2014), waardoor de bemonstering voor een deugdelijke analyse ondoenlijk is. In geval van onbekende herkomst & teeltwijze kan alleen over het geteste sample bij een gevalideerde testmethode betrouwbare uitspraken worden gedaan (pers comm. Universiteit Leiden 2015).
De jaarlijkse THC Monitor in opdracht van de overheid geeft alleen een gemiddeld percentage van sommige werkzame stoffen aan, maar dus niet de samenstelling van de soorten cannabis die in de coffeeshop worden aangeboden.
 
Juridisch.
De huidige wetgeving voorziet in een juridische mogelijkheid om geïnformeerde voorlichting betreft de samenstelling van cannabis-soorten middels een etiket voor en van ‘het opium des volks*’ mogelijk te maken. Daarbij is onderscheid tussen reclame & voorlichting met betrekking tot de gedoogde context van belang.

De eerste voorwaarde voor de gedoogde verkoop van cannabis betreft de A, geen affichering: dit betekent geen reclame anders dan een summiere aanduiding op de betreffende lokaliteit, gelieerd aan de Opiumwet van 1928.

Artikel 3b:
1. Elke openbaarmaking, welke er kennelijk op is gericht de verkoop, aflevering of verstrekking van een opiumwet-middel te bevorderen, is verboden.

 – Voorlichting over de samenstelling van cannabis die op wetenschappelijke wijze is geanalyseerd geeft invulling aan in het bijzonder een haast vergeten artikel, 3b tweede lid van de Opiumwet:
2. Het in het eerste lid vervatte verbod geldt niet ter zake van openbaarmaking in het kader van medische of wetenschappelijke voorlichting.

Het verstrekken van etiket-informatie met percentages van cannabinoïden & terpenen, met doseringsindicaties & gebruiksrisico’s wat op wetenschappelijke wijze is geanalyseerd valt onder wetenschappelijke voorlichting, wat zowel ten behoeve van medische & therapeutische toepassing van cannabis als voor persoonlijk gebruik wordt verstaan vanuit de strekking van dit specifieke wetsartikel.

Wet Camulet
Artikel 13b van de Opiumwet staat ook wel bekent als Wet Damocles, die de burgemeester de bevoegdheid geeft om een lokaliteit waar opiumwetmiddelen voorhandig zijn of worden verkocht voor een bepaalde duur te kunnen sluiten. Waar het zwaard van Damocles de betekenis van een dreiging heeft, heeft opiumwet 3b tweede lid, ook wel Wet Camulet (ouderwetse term voor vredespijp, zo als ook calumet**) de betekenis van middels het ceremonieel roken van de vredespijp tot overeenstemming komen.                                    

Een burgemeester die in het licht van eerbiediging van Nederlandse wetten valide geïnformeerde voorlichting over de samenstelling van cannabis wenselijk acht, en concrete stappen zet (bijvoorbeeld, maar niet noodzakelijk in VNG-verband) om een cannabis-etiket bij de gedoogde context te realiseren (oa door opname als verplichte voorwaarde bij verlening van gedoogbeschikkingen), met de daaraan noodzakelijke verbonden gecontroleerde teelt, handelt niet alleen conform de ambtseed vanuit de uitvoering van de strekking van wet camulet, maar bestendigt tegelijk ook de scheiding der markten. Door een wetenschappelijk lab vastgestelde etiket-informatie, die vanwege de uitvoering van wet camulet bij de gedoogde verkoop in de coffeeshop wordt versterkt, is namelijk bij de straathandel niet mogelijk.

 

Afstemming & instemming
Door afstemming met burgemeesters, coffeeshops & belastingdienst gaat het er dan om vast te stellen wat het volume van de werkelijk gemiddelde verkoop van gedoogde cannabis is. Op basis daarvan vervolgens tot instemming te komen over welke variatie soorten voor de gecontroleerd geteelde cannabis in aanmerking komen en die na wetenschappelijke labanalyse vervolgens van een etiket, dan wel digitale bijsluiter worden voorzien tbv de gedoogde verkoop.


Wet camulet gaat voor het ‘opium des volks’, anders dan bij de ondoordachte voorzorgpremisse bij een 15 % THC maximering, uit van informed consent, waarbij gecontroleerd geteelde cannabis met etiket op geïnformeerde wijze op basis van zelfbeschikking kan worden geconsumeerd. Dat deugt & zal deugd doen.



* Afgeleid van Karl Marx – Religion is das opium des volkes in ‘Zur Kritiek in der Hegelschen Rechtsphilosophie’, 1844.

** Vredespijp kent diverse aanduidingen & benamingen oa calumet, camulet, kalimet, kalumet. Camulet is vanwege gelijkklinkende amulet herkenbaar.

Aldus, drs. Hester Kooistra – humanisticus te Amsterdam